Bezoek Mark Shepard stimulans voor natuurinclusief grondgebruik
Op zaterdag 25 maart heeft de Amerikaanse boer Mark Shepard onze boerderij bezocht. Shepard (1950) is auteur van het boek Herstellende Landbouw en wereldwijd dé autoriteit op het gebied van agroecologie.
Geert van der Veer, voorzitter van Herenboeren Nederland, is maar wat trots dat Shepard tijdens zijn korte verblijf in Nederland ook de eerste Herenboerderij van Nederland bezocht, die in Boxtel. ‘Zijn boek inspireert veel mensen over de hele wereld die met duurzame landbouw bezig zijn. Herstellende Landbouw was voor mij een van de redenen om met Herenboeren te beginnen. De kern van zijn werkwijze is dat de hele productie op een boerenbedrijf circulair is, op de markt na dan. Maar omdat bij Herenboeren Wilhelminapark ook de markt circulair is, hebben we hier toegevoegde waarde.’
Vragen stellen
Bij het bezoek waren ook Boudewijn Tooren, voorzitter coöperatie Herenboeren Wilhelminapark, en coöperatielid Sietske Smulders aanwezig. Na een korte toelichting over het coöperatieve model, de organisatie en de rol van de boer, leidde het gezelschap Mark Shepard rond over de Herenboerderij. Geert: ‘In zijn ogen is iedereen met een agrarisch bedrijf die aandacht schenkt aan circulariteit, goed bezig. Hij geeft dan ook niet zijn mening over hoe wij het hier doen, maar stelt vooral vragen; zet je aan het denken.’
Zo sprak Shepard over de mogelijkheid om in een hoekje van het bedrijf, op een paar vierkante meter, zelf de vermeerdering van je gewassen te verzorgen. Zo hoef je geen zaaigoed aan te kopen. Verder is hij dé pleitbezorger voor meerjarige teelten. ‘Hij zegt niet dat we op het Wilhelminapark alleen naar meerjarige, houtige gewassen moeten, maar doet wel de suggestie om eenjarige teelten in te bedden in een meerjarig systeem. Deze smalle houtwallen met een struiklaag eronder, noemt hij de grote kluis voor biodiversiteit.’
Verstoring herstellen
Die kluis kan de ‘verstoring’ die optreedt door grondbewerking en het nutriëntenverlies na de oogst van een eenjarig gewas herstellen. Shepard suggereerde de aanplant van meerjarige gewassen haaks op de kavelsloten. Zo herstelt het land zich sneller. ‘Maar’, zegt Geert, ‘dat wil niet zeggen dat we op de akkers op het Wilhelminapark ook meteen struiken moéten gaan aanplanten. Het gebruik van compost en een gewasrotatie van één op acht is ook van grote waarde.’
Volgens Shepard kunnen dieren op een gemengd bedrijf als de Herenboerderij, de inzet van mensen beperken. Het idee om in de boomgaard op de Herenboerderij ook kippen te houden die de bodem bemesten en omwoelen, past helemaal in zijn straatje. Al gaf de Amerikaan wel een kleine waarschuwing: Bedenk dat kippen bosvogels zijn, makkelijk van boom naar boom fladderen en zich zo tegoed kunnen doen aan het fruit. ‘Maar daar vinden we vast wel iets op’, lacht Geert.
Stripweiden
Shepard bezocht ook de varkens en de runderen, die nu apart van elkaar staan. Hij heeft ervaring met het houden van beide diersoorten in één wei. ‘Ze hebben een ander rantsoen, eten dus niet hetzelfde.’ Op het Wilhelminapark loopt de kudde met Limousinrunderen nu nog vrij door een groot gebied met aaneengesloten weiden. Om de kwaliteit van het gras op een natuurlijke wijze te verbeteren, suggereerde hij stripweiden. Hierbij graast de kudde een klein gebied kaal. Een dag later wordt een verse strook gras aangeboden. ‘En zo kom je na bijvoorbeeld zestig dagen pas weer terug bij het herstelde stuk weide die op dag één is leeg gevreten’, verduidelijkt Geert.
Al met al is het bezoek van Shepard een blijvende bron van inspiratie voor Herenboeren en de beweging van natuurinclusief grondgebruik. ‘Het toont aan dat we op de goede weg zijn maar vooral dat we nog veel, heel veel van elkaar kunnen leren.’